Svätý Jakub Alfejov, známy aj ako Jakub Mladší, ktorého si Gréckokatolícka cirkev pripomína 9. októbra, patrí medzi dvanástich apoštolov, ktorých povolal Ježiš. Jeho meno má hebrejský pôvod a znamená „držiaci sa za pätu“, „druhorodený“.
Jakub bol synom Alfeja, z cirkevnej tradície známeho tiež pod menom Kleofáš. Alfejova manželka Mária bola sestrou Panny Márie, Jakub bol teda Ježišovým bratrancom. Tento rodinný vzťah potvrdzuje aj svätý Pavol, ktorý Jakuba označuje ako „Pánovho brata“ (Gal 1,19). V semitských jazykoch ako hebrejčina a aramejčina sa totiž pojem „brat“ používa nielen na označenie súrodenca, ale aj blízkeho príbuzného.
Po Ježišovom nanebovstúpení a zostúpení Svätého Ducha sa Jakub Alfejov stal prvým biskupom Jeruzalema, centra kresťanského sveta a mesta, kde sa odohrali najdôležitejšie udalosti Kristovho života vrátane jeho ukrižovania a vzkriesenia. Spravovanie jeruzalemského biskupského úradu prinášalo so sebou veľké výzvy, keďže Jeruzalem bol zároveň miestom intenzívneho prenasledovania prvých kresťanov.
Jakubova autorita a význam sú viditeľné aj v Skutkoch apoštolov, kde sa viackrát spomína ako ten, ktorý hrá kľúčovú rolu najmä pri rozhodovaní o dôležitých otázkach cirkevného života. Jakubov hlas zavážil napríklad na Jeruzalemskom sneme, kde prvotná Cirkev búrlivo diskutovala o tom, ako majú kresťania pochádzajúci z pohanstva dodržiavať Mojžišov zákon (Sk 15,13-19). Meno jeruzalemského biskupa sa uvádza tiež pri zázračnom vyslobodení apoštola Petra z väzenia, keď veriaci dostali pokyn, aby to oznámili Jakubovi a bratom (Sk 12,17).
Jakub Alfejov je autorom jedného zo siedmich novozákonných všeobecných listov, ktorý je adresovaný kresťanom žijúcim v diaspóre a venuje sa praktickým otázkam kresťanského života. Autor v ňom zdôrazňuje potrebu modlitby, konania dobrých skutkov a ovládania jazyka. Jeho slová: „Lebo ako telo bez ducha je mŕtve, tak je mŕtva aj viera bez skutkov,“ (Jak 2,26) dodnes rezonujú ako jadrná výzva na aktívne a praktické žitie viery. V liste sa tiež venuje problematike pokušení, spravodlivosti voči blížnym a láske k Bohu. Osobitnú pozornosť venuje téme pomazania chorých, čím položil základy pre sviatosť pomazania chorých.
Jakub Alfejov vynikal prísnym a asketickým spôsobom života. Ako zaznamenáva cirkevný historik Euzébius z Cézarey (260 – 340), Jakub žil veľmi skromne – nosil sandále, nestrihal si vlasy ani bradu, nepil víno a nejedol mäso. Vždy bol horlivý v modlitbe a evanjelizácii medzi Židmi, čo nakoniec viedlo k jeho mučeníckej smrti.
Keď v roku 62 zomrel rímsky miestodržiteľ Festus a jeho nástupca ešte nebol vymenovaný, politické vákuum využil veľkňaz Hanan II., ktorý zvolal veľradu a obvinil Jakuba, že porušuje židovský zákon. Jakuba zato odsúdili na smrť ukameňovaním. Obávali sa však reakcie ľudu, ktorý si ho ctil ako „Spravodlivého“, preto ho vyviedli na strechu Chrámu a nútili ho, aby sa zriekol viery v Ježiša Krista. Keď však Jakub odvážne vyznal, že Ježiš je pravý Boh, zhodili ho z Chrámu. Potom ho ešte kameňovali a nakoniec mu rozbili hlavu sochorom.
Jeho telo pochovali blízko miesta, kde zomrel. V roku 572 preniesli jeho pozostatky do Konštantínopola a neskôr do Ríma, kde spočívajú spolu s pozostatkami svätého apoštola Filipa v Bazilike minor svätých dvanástich apoštolov (Santi Apostoli). Títo dvaja apoštoli sa takto spoločne uctievajú aj na Slovensku, kde im je zasvätených 12 rímskokatolíckych kostolov; tri najstaršie pochádzajú z 13. storočia.
Svätý Jakub Alfejov je patrónom obchodníkov, pekárov, cukrárov a garbiarov.