Dedinská zábava je v plnom prúde. Pomalšia skladba pomáha ubrať centimetre vzduchu vtesnaného medzi zamilovaným párikom. Rozhodne ho tam, už aj bez toho, nie je až tak veľa. Akurát toľko, aby ním búrlivo prelietavali zatiaľ ešte neobjavené formy iskrových výbojov spojených s ľudskou láskou.
On sa nakloní k jej ušku ukrytému vo vlnkách voňavých vlasov a pošepká jej: „Láska moja, je mi s tebou nádherne. Nemohla by si, prosím, tancovať trošku rýchlejšie, mne totiž o desať minút ide ten prekliaty autobus…“
Tak veľa toho musíme v živote stihnúť. Občas musíme, ale zvyčajne chceme. Zrýchľujeme tempo. Narúšame svoje tisícročné biorytmy. Najmä si uberáme čas na spánok a pohyb v prírode.
To najpodstatnejšie pre naše zdravie vymieňame za hodiny, počas ktorých strnulo hľadíme do všakovakých lesklých sklíčok. Vieme, že nám to nerobí dobre, zvlášť pre naše duše je tam až priveľa pascí. No nevieme odolať…
Je to už zlozvyk, tak si to najčastejšie vnútorne obhajujeme. Alebo do toho blúdenia po webových stránkach či stránkach obľúbených „apiek“ vložíme sem-tam aj niečo pracovné alebo užitočné, alebo ťažké a potom sa hneď sami aj odmeníme ďalšou polhodinkou navyše… Vieme sa nadlho zacykliť. Potom to dobiehame po nociach. Pritom už dávno by sme mali hladiť dlaňou toho, koho milujeme, a miesto toho v nej máme plastovú myš. Veď ešte trošičku!
Keď som sa na gymnáziu prvýkrát dostal k počítaču a čosi smiešne som naprogramoval v „bejziku“ (počítačový jazyk tej doby), pripadalo mi to rozhodne viac hravé ako užitočné. Profesor elektrotechnického krúžku – medzi nami, osobnosť na samostatné zamyslenie – nám s trochou irónie (dnes som si až skoro istý) prorockým hlasom oznámil: „Toto raz ľuďom bude šetriť veľa času!“ Pozrel som sa na čiernobiely prenosný televízor, krabičku s mechanikou na obyčajnú magnetofónovú pásku a klávesnicu rozloženú na stole. Budilo to zdanie vedy, ale hračkárstvo tomu trčalo ako slama z topánky. Mimochodom, stálo to dosť veľa vtedajších výplat.
A naozaj mal i nemal pravdu. Počítače v priemysle, pri monotónnych a opakujúcich sa činnostiach, ba dnes dokonca cez AI aj v tých kreatívnych, šetria veľa času. No vtedy asi naozaj nik ani len netušil, ako raz vniknú až do našej najintímnejšej blízkosti.
A zrazu z tých mnohých a užitočných dobier sa občas vie nazbierať aj akési jedno veľké zlo. Myslím tým nekonečnú schopnosť týchto technológií nám kradnúť čas a premieňať ho na chaotický zber a až obžerstvo informácií.
Ježiš pri jednej zo svojich rečí použije drastickú hyperbolu o tom, ako sa vyhnúť hriechu. Spomínajú sa odseknuté ruky, nohy, vylúpnuté oko. Veľmi lapidárne a jednoznačne sa máme vyhýbať pokušeniam. Viem si predstaviť, že len pred čosi viac ako sto rokmi bol akčný rádius bežného človeka veľmi obmedzený. Často sa presúval pešo. A čas na presun chýbal v robote pri dorábaní každodenného chleba či hotovení dreva na dlhú zimu.
Možno aj tá pešia púť do Levoče bola v istom zmysle luxusom. Aj s pokušeniami to bolo jednoduchšie: konkrétna deva či chlapec z opačného konca dediny, maximálne zo susednej – čo sa teda týka pokušenia oka a následne príliš bujnej fantázie. Možno ruku pokúšala udiareň bohatého gazdu z dolného konca. A tých údiacich sa klobás v nej… Azda jeden pár mínus by si nik nevšimol…
Nohy by občas pokúšali zaniesť suché ústa do dedinskej krčmy – jedinej, hento hneď vedľa kostola. Skrátka, aj tie pokušenia boli obmedzené, a dosť konkrétne. Dalo sa na ne akosi viac sústrediť. Myslím pred tým, než pri nich ľudská slabosť kapitulovala a radšej sa čestne vzdala, ako by bojovala, nedajbože, až do krvi. Teda česť výnimkám.
Dnes je pokušení a možností nekonečné množstvo. Nohy nám predĺžili naše skvelé autá. Oči webkamery. Ruky sa pretiahli až kdesi do online priestoru. Dnes má evanjelium o predchádzaní pokušeniam celkom iný rozmer. Možno je ním stráženie si svojho vnútra. Schopnosť odstrihnúť sa včas od pričastého márnenia času. Všeobecnej nesústredenosti a roztekanosti. Neustáleho pozorovania holubov a holubíc na cudzích strechách. Teda vlastne na vlastných sieťach. Spoločných. Alebo aj tých inkognito. Stráženia si času pre seba a svojich blízkych.
Nie je to ľahké. Je to ťaživé ako v tej hyperbole o mrzačení si orgánov. Mnohí ľudia – a nie je to tak len u tých obligátnych „mladých“ – sú bez wifi alebo mobilného signálu ako gánovský neandertálec v ručne šitom obleku. Takí nejakí nesvoji.
Skrátka, dnes vnímam Ježišovo odporúčanie o osekávaní príležitostí k hriechu ako veľmi dobrú radu, že aj dobré veci treba redukovať tak, aby sme mali čas na tie najvzácnejšie. To už nejde len o boj s konkrétnymi pokušeniami. Ide o boj o vzácny čas, aby sme nezanedbávali dobro. S tým dnes asi najviac zápasíme.
Ušetriť si oblažujúci čas pre seba, aby sme vzrastali v dobre a vedeli neskôr obdariť svojím časom a prítomnosťou aj iných. Keď zajtra uvidím na ulici tie decká s očami prilepenými ku svojim mobilom, uvedomím si znova a znova, že to je teda naozaj poriadne ťažké, čo to od nás vlastne to evanjelium chce…